BİTKİSEL YAĞLAR İLE DOĞAL GÜNEŞ KORUMASI ve GÜNEŞ SONRASI BAKIMLARI
Yaz mevsiminin yaklaşması ile birlikte güneşin zararlı etkilerinden korunma konusu gündeme daha yoğun şekilde gelmeye başladı. Öncelikle hiçbirimiz tüm yazı kapalı mekanlarda geçirmek istemeyiz ve güneş ışınlarının uygun zaman ve sürede alımı vücudumuzun D vitamini oluşturmasında destek olur. Hepimizin ‘bronzlaşmak’ ve güneşin faydalarını güvenli şekilde almak arasındaki farklı unutmamız gerekiyor.
Bronzlaşmak Nedir?
BAD (İngiliz Dermatologlar Birliği) şu şekilde açıklıyor, cilde doğal rengini veren koyu pigmente melanin denir. Melanin deride melanosit adı verilen pigment hücreleri tarafından yapılır. Cildimiz güneş ışığına maruz kaldıktan sonra, melanositler daha fazla UV radyasyonunu emmek için daha fazla melanin üretir ve böylece cilt koyulaşır.
Bronzlaşma aslında cildin hasar gördüğüne ve kendini korumaya çalıştığının bir işaretidir. Kısaca cildimiz için ‘sağlıklı bronzluk’ yoktur.
Güneşin Zararlı Filtreleri Nelerdir?
Güneşten gelen UV radyasyonu UVA, UVB ve UVC olmak üzere üç dalga boyunda iletilir. UVC yeryüzünün atmosferine nüfuz etmez, bu yüzden sadece UVA ve UVB'ye karşı cildimizi korumamız gerekir.
UVA, cildin yaşlanması ile ilgilidir. Erken yaşlanma ve deri kanserine yol açabilir. Pencere camından bile içeri girebilir. UVA ışınları, cildin orta tabakası olan dermise kadar nüfus eder ve cilt hücrelerinizin erken yaşlanmasına neden olabilir. UVB ışınları, cildinizin en dış katmanlarına zarar vererek güneş yanığına neden olurlar.
Zararlı Güneş Işınlarından Nasıl Korunuruz?
WHO (Dünya Sağlık Örgütü) güneşin zararlı ışınlarından korunmak için , UVB ışınlarının en yüksek yoğunlukta olduğunda, sabah 10'dan akşam 4'e kadar güneşten uzak durmanızı tavsiye ediyor. Sık dokulu kıyafetler, geniş kenarlı şapka ve güneş gözlüğü ile de korunma sağlayabilirsiniz.
Yeryüzüne ulaşan UV ışınlarının yaklaşık % 95'i UVA ışınlarıdır. UV ışınlarının diğer % 5'i UVB'dir. UVA ışınlarına tüm yıl maruz kalırız. Bunun için yaz kış UVA koruması önemlidir.
UVA filtresi için soğuk sıkım bitkisel yağlardan faydalanabiliriz.
Hindistancevizi , susam , havuç tohumu , avokado , ahududu çekirdeği , shea, buğday tohumu gibi bitkisel yağlar ile doğal UVA koruması sağlayabiliriz. Bitkisel yağlar ile UVA koruması sağlarken, güneşin faydalı etkilerini de engellememiş oluruz.
Öğle saatlerinde dışarı çıkarsanız ve güneş lekesine meyilli bir cildiniz varsa UVB koruması için SPF'si 15- 30 arası olan mineral filtreli bir güneş kremi kullanmanız gerekir. Suya dayanıklı ve geniş spektrumlu (UVA koruması da olan) bir ürün seçtiğinize emin olun.
Mineral filtreli güneş kremlerinde çinko oksit ve titanyum dioksit ile UVB filtresi sağlanır. Güneş kremini güneşe çıkmadan en az 30 dakika önce uygulayın ve yüzdükten veya terledikten sonra tekrar uygulayın. Ayrıca iki saatte bir ürünü tekrar uygulamanız gerekir. Spf li ürünler cildimiz üzerinde ayna etkisi yaptıkları için maalesef güneşin faydalı etkisini de engellemiş oluruz. Bitkisel yağların SPF değerleri 2 ile 7 arasındadır.
Çoğunlukla Spf faktörünün tam sağlanabileceği miktarda ( tüm vücut için 6 tatlı kaşığı) ve homojenlikte ürün süremediğimiz için, öğle saati güneşe çıkmamak ve şapka-şemsiye-gözlük üçlüsünü kullanmak bizim için çok daha güvenli olabilir.
Güneş Sonrası Bakım Nasıl Yapabiliriz?
Spf’li ürün kullanma zorunluluğunuz varsa , günün sonunda cildinizi çok iyi temizlemeye özen gösterin. Yüzünüzü kastil sabun ile yıkadıktan sonra, cilt tipinize uygun hidrolat ve kil ile nazik bir ovma yaparak gözeneklerinizi iyice temizlediğinizden emin olun. Sonrasında shea, susam, avokado veya havuç tohumu gibi güneş hasarlarını onarıcı doğal yağlardan oluşan serumunuzu kullanarak bakımınızı tamamlayabilirsiniz.
Vücudunuz için , susam ve avokado yağını karıştırarak , güneş hasarlarına iyi gelecek, elastikiyet arttırıcı bir masaj yağı hazırlayabilirsiniz. Karışıma %2 oranında lavanta uçucu yağı ekleyebilirsiniz.
Deniz veya havuzdan hemen sonra kullanmak için papatya hidrolatına 1/5 oranında ekleyeceğiniz argan yağı ile saç spreyi hazırlayabilirsiniz. Hindistancevizi yağını haftalık saç bakım maskesi ve güneşten kuruyan dudaklar için balm olarak kullanabilirsiniz.
Güneşte fazla kalmış ciltler için aloe vera jeli sakinleştirici olarak içine birkaç damla lavanta uçucu yağı ekleyerek kullanılabilir.
Doğal yağlar ve çinko oksiti birleştirerek ev tipi spf li krem hazırlamak çok işlevsel değildir. Çinko oksit oranı arttırılarak spf değerini kağıt üstünde arttırsanız bile , dağılım çok önemlidir. Hazırladığınız üründe %20 oranında çinko oksit olsa bile , karışım sırasında homojen dağılım sağlanmadıktan sonra spf 20 oldu diyemeyiz. Spf değerinin laboratuvar ortamında test edilerek sağlıklı ölçümü mümkündür.
Uzman Estetisyen
Yıldız Kurt
Referanslar:
https://www.who.int/news-room/q-a-detail/sun-protection
https://www.bad.org.uk/skin-cancer/sunscreen-fact-sheet#uva-and-uvb
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3140123/